Zwarte Piet

Soms gebeurt er iets, je ziet of hoort iets waardoor je ineens een reis terug in de tijd maakt. Je herbeleeft een bepaalde situatie of je denkt opeens aan een persoon waar je al jaren niet meer aan hebt gedacht.
Kennen jullie dat?  Ik werd door de discussie over Zwarte Piet zo'n 30 jaar terug in de tijd geplaatst.

Ik werkte in Amsterdam bij een Handelsonderneming. Het bedrijf werd geleid door de uitermate explosieve eigenaar. Een aardige man, een slimme man ook. Een beetje een vreemde man, ik heb nog nooit iemand meegemaakt met zulke sterke stemmingswisselingen. Hij kon in een tijdsbestek van enkele seconden veranderen van een gedistingeerde, charmante veertiger in een schreeuwend, vloekend en schuimbekkend monster. Omdat niet in te schatten viel wat deze transformatie op gang zou brengen was er voor ons, zijn personeel, niet op te anticiperen. Ik heb hem een keer volkomen uit zijn dak zien gaan om een postzegel die een ietsiepietsie scheef op een envelop zat.
Gevolg van dit gedrag was een enorm personeelsverloop. Ik heb er drieënhalf jaar gewerkt en heb heel wat meisjes zien komen en gaan. Ze kwamen vrolijk en enthousiast en gingen als trillende, huilende wrakken de deur uit, meestal richting ziektewet.
Een van de meisjes die vrolijk en enthousiast kwam en niet huilend maar trots en met opgeheven hoofd het bedrijf verliet heette Vivica.

Vivica was net vanuit Suriname in Nederland aangekomen en woonde bij haar oma. Ze had op sommige punten wat aparte opvattingen. Ze vond bijvoorbeeld dat ze 8 uur per nacht moest slapen, maar niet noodzakelijkerwijs in dezelfde nacht. Ze had uitgedacht dat 7 nachten van 8 uur een totaal maakten van 56 uur. Ergo, ze had 56 uur per week slaap nodig. Ze hield daar een administratie van bij. Als ze een nacht maakte van 6 uur, moest ze later in de week 2 uur inhalen. Na een kort nachtje denk ik vaak aan deze theorie.

Vivica was donker, heel donker. Het was een mooie, donkere meid met veel zelfvertrouwen.
"Ik voel me nooit gediscrimineerd" zei ze "ik ben mooi, slim en lekker bruin, het gevoel gediscrimineerd te worden, zit in jezelf".

Vivica kleedde zich bijzonder en uitbundig. Ze had een voorkeur voor gekleurde maillots, korte rokjes, petjes en gouden oorringen. Ik noemde haar, ja juist, Zwarte Piet, zij noemde mij maffe bleekscheet. We hadden een prima contact.
Onze baas was behalve driftig ook zeer politiek correct. Vivica nam het niet zo nauw met de werktijden, op een ochtend kwam ze weer ruim na openingstijd binnenhollen en de baas ontplofte.
Vivica keek hem aan of ze water zag branden, haalde haar schouders op, zette haar pet af en ging op haar plek zitten. De baas had moeite met dit gebrek aan respons en wendde zich al vloekend tot mij. Ik zei voorzichtig : "Zij is hier ook altijd het zwarte schaap".
De baas viel even stil, vergat zijn woede en begon mij de les te lezen over discriminatie. Vanaf dat moment legde hij Vivica in de watten, ze werd nooit meer uitgescholden, hij ging zelfs koffie voor haar halen. Zelfs als ze te laat was werd ze vriendelijk begroet. Zijn scheldpartijen waren voor ons, zijn blanke medewerkers.

Mijn eigen zwarte Piet lachte erom en zei :"hij denkt dat hij het goed doet, maar als iemand discrimineert is hij het wel, hij is degene die mij anders behandelt dan de blanken en dat alleen omdat ik zwart ben".

De discussie over Zwarte Piet bracht mij terug in de tijd, ik zat weer even tegenover Vivica en hoorde haar weer even duidelijk met haar Surinaamse tongval zeggen: "Ik kan nooit gediscrimineerd worden, dat zit niet in me".

 Ik heb veel van haar geleerd en ik hoop dat ze nog steeds een mooie, zwarte, onafhankelijke en kleurrijke vrouw is.