Pensioendatum

Met 65 met pensioen?  Dat was vroeger ook al niet voor iedereen weggelegd.

"Gefeliciteerd, je hebt de baan" zei de charmante veertiger tegenover mij. Het was onze tweede ontmoeting, ik wist nog niets van zijn stemmingswisselingen, zie Zwarte Piet.
"Ik hoop dat je volgende maand kunt beginnen, we importeren technische materialen uit Engeland en Duitsland, je onderhoudt de contacten met de leveranciers en met de klanten. Je werkt samen met Ria en bij jullie op de kamer zit nog een oudere dame voor de boekhouding"

Op mijn eerste werkdag werd ik door Ria als eerste ingewijd in de wondere wereld van messing scheepsarmaturen toen ik een raar geluid hoorde, een soort bonzen. "Oh" zei Ria "daar is mevrouw Braun".
De oudere dame maakte, leunend op een wandelstok, haar entree. Wat stel je je als twintiger voor bij een oudere dame? Ik had iemand van in de vijftig verwacht, dat vond ik toen al aardig bejaard. Het magere, gerimpelde vrouwtje dat het kantoortje kwam binnenstrompelen was beslist ouder dan vijftig. Veel ouder, later hoorde ik van Ria dat ze 84 was. Mevrouw Braun was toen onze baas het bedrijf overnam een van de voorwaarden. Ze diende mee overgenomen te worden en ze had een baangarantie tot haar dood.

Mevrouw Braun was Duitse van geboorte, woonde al tientallen jaren in Nederland, haar verleden is altijd een raadsel gebleven. Volgens Ria had ze een ooit een vreselijke scheiding meegemaakt en was haar enige kind overleden. Ze had het zelf nooit over vroeger.
Haar bureau lag bezaaid met papiertjes met reeksen onleesbare getallen. We waren nog niet in het computertijdperk beland, mevrouw Braun vulde de BTW aangifte met een bibberende hand in, de belastingdienst kwam er altijd uit.

Ze was erg chauvinistisch, ze deed al haar boodschappen bij Duitse winkels. Vrijdags kwam ze niet op kantoor dan tramde ze heel Amsterdam door voor brood bij de Duitse bakker in Oost en vlees bij de Duitse slager in de Vijzelstraat. Ze woonde in de "Schpiegelschtraat" samen met een soort vriendin.

Een soort vriendin want ik heb ze nooit een aardig woord tegen elkaar horen zeggen. Ze noemden elkaar ook uitsluitend bij de achternaam (nu ik erover nadenk, wisten wij op kantoor ook niet hoe Frau Braun van voren heette). De "vriendin" heette Niggeman. Ze hadden allebei hun eigen schlafzimmer en de helft van de woonkamer. En dan bedoel ik ook letterlijk de helft. Dwars door de woonkamer was met breed plakband de scheidingslijn aangegeven. Niggeman was netjes, Braun een slordervos en dat zag je duidelijk. Visite werd consequent op de eigen helft ontvangen. Ze kookten ook allebei voor zichzelf tenzij Niggeman ziek was, dan kreeg ze van Braun (die nooit ziek was) een happie eten. Niggeman was toch een lui type, ze was nog geen 80 en werkte niet.

Na mijn eerste verbazing over haar leeftijd was ik al gauw gehecht aan Frau Braun, het was een slimme tante met veel gevoel voor humor. Ze was ook erg vrijgevig (behalve voor Niggeman) maar voor ons en voor al haar neven en nichten in Duitsland was niets te teveel.

Tegen 5 december sloeg ze bij de Duitse leverancier een enorme hoeveelheid chocoladeletters in, die liet ze op kantoor bezorgen en wij werden geacht de letters in te pakken en te adresseren. Ze hield rekening met de smaak van de Duitse neven en nichten maar maakte zich niet druk om de passende letter bij de voornaam.
Het was een heel gedoe, ik zie ons nog zitten aan de grote vergadertafel met stapels letters, een rol pakpapier, plakband en etiketten. Frau Braun aan het hoofd van de tafel met een reeks onleesbare namen op een vodje papier.
"Marianne, heb je de witte E?"
"Ja, gevonden"
"Die is voor Sabine in München, hier is het adres"
"Heb je de pure J?"
"Ja, hier"
"Die is voor Emile in Saarbrucken"

Elk jaar in november was ik twee dagen bezig met deze klus. De baas voor wie alles een reden tot een woedeaanval was, vond dit dan weer heel normaal.
Als alle letters verpakt en wel op het postkantoor waren afgeleverd kreeg ik van Frau Braun een knuffel en een witte G.

Ze is inmiddels overleden maar ik vergeet haar nooit. Als de winkels weer vol liggen met chocoladeletters, denk ik: "Een S van melkchocolade voor Gertrude".

En toen ik van de week in het kader van een cursus zag wanneer ik aan de beurt ben voor AOW (65 jaar en negen maanden) dacht ik aan Frau Braun, ze was 88 toen ik het bedrijf verliet en ze vulde elke maand nog de BTW aangifte in.